ركتوم از قسمت هاي حساس و مهم در بدن است كه نقشي اساسي در عمل دفع و كنترل آن دارد. اين قسمت از بدن نياز به مراقبت هاي ويژه اي دارد زيرا شرايطي مانند يبوست و هموروئيد درمان نشده به شدت بر آن تاثير گذار است. در ادامه به معرفي و تشريح بيشتر اين قسمت از روده بزرگ در دستگاه گوارش انسان مي پردازيم :
ركتوم كجاست ؟
ركتوم يا راست روده قسمت انتهايي سيگموئيد است، طول اين قسمت از روده ۱۲ الي ۱۵ سانتي متر است و بعد از ركتوم، مقعد قرار دارد. قسمت زيرين راست روده گشاد شده و آمپول راست روده‌اي ناميده مي شود. ماهيچه هاي ركتوم همانند ماهيچه هاي ساير قسمت هاي روده بوده و الياف طولي در خارج و الياف حلقوي در داخل قرار دارند، اما ساختار ركتوم در زنان و مردان متفاوت است. از بيماري هايي كه ممكن است ركتوم را درگير نمايد، مي توانيم به سرطان كلوركتال،ديورتيكولار، آنژيوديسپلازي، IBD، كوليت سودوممبرانوس، كوليت ايسكميك، پيچ خوردگي روده و … اشاره كنيم.
كاربرد ركتوم
وظيفه ركتوم در بدن حفظ موقت مدفوع است. در ديواره هاي ركتوم گيرنده هايي حساس به اتساع وجود دارد، وظيفه اين گيرنده ها اين است كه هر زمان كه مدفوع به ركتوم رسيد و باعث اتساع آن شد، احساس دفع را به فرد بدهد. در صورتي كه فردي نسبت به اين حس بي تفاوت عمل نمايد، دچار يبوست خواهد شد.
بخش هاي مختلف ركتوم
راست روده از سه قسمت زير تشكيل شده است :
- غشا مخاطي : غشا مخاطي ديواره داخلي روده را تشكيل ميدهد. اين مخاط از غدد تشكيل يافته ترشح شده و به گذر مدفوع كمك مي نمايد.
- Muscularis propria : اين لايه ماهيچه اي، ديواره مياني روده را تشكيل مي دهد. وظيفه اين لايه ماهيچه اي كمك به بيرون راندن مدفوع ضمن حفظ پيكر راست روده مي باشد.
- Mesorectum: اين بافت چربي سرتاسر راست روده را احاطه كرده است.
يكي ديگر از قسمت هاي مهم راست روده يا ركتوم گره هاي لنفاوي است، گره هاي لنف بخشي از سيستم ايمني بدن به شمار مي رود. و در نظارت و كنترل ورود مواد مضر به بدن تاثير گذار است. البته اين گره ها تمامي بدن از جمله راست روده را درگير نموده است.
پرولاپس ركتوم
يكي از شايع ترين عارضه هايي كه ممكن است ركتوم را درگير نمايد، پرولاپس ركتوم است. اين عارضه به معني افتادگي قسمتي از بدن است و زماني اتفاق مي افتد كه ركتوم به درون پيچيده شده و از يكي از منافذ طبيعي بدن بيرون بزند. اين بيرون زدگي در دو فرم كامل و ناقص رخ مي دهد، چنانچه نوع ناقص باشد تنها مخاط روده دچار بيرون زدگي شده ولي اگر فرم كامل باشد، علاوه بر مخاط قسمتي از روده نيز از بدن خارج مي شود. از دلايل بروز پرولاپس مي توانيم به ضعف عضلات مقعد در پرولاپس كامل و هموروئيد در پرولاپس ناقص اشاره كنيم. مهمترين نشانه هاي بروز پرولاپس به اين شرح است :
- خروج بي اختيار مدفوع
- ترشح
- خونريزي ركتوم
- خارش و درد
- تورم و يا خروج توده از مقعد
سرطان ركتوم
اگر سلول هاي سرطاني در قسمت پايين روده يا همان راست روده رشد كنند، سرطان روده رخ ميدهد. اين سرطان دليل و علت واضحي ندارد ولي در اغلب موارد شروع سرطان از رشد پوليپ هايي بر سطح روده بوده كه در گذر زمان ممكن است به ديواره راست روده نفوذ كرده و موجب سرطان هاي بدخيم شود. از عواملي كه ريسك ابتلا به اين سرطان را افزايش ميدهد، مي توانيم به افزايش سن، استعمال دخانيات، سابقه خانوادگي و بيماري التهابي روده اشاره كنيم.
